Bạn đã từng nghe đến thuật ngữ “lạm phát” nhưng không biết chính xác ý nghĩa của nó là gì, nguyên nhân gây ra lạm phát và các biện pháp kiểm soát lạm phát như thế nào? Thực trạng lạm phát hiện nay của Việt Nam ra sao? Hãy cùng DULICHMIENBAC.INFO tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

Lạm phát là gì? Phân loại lạm phát?

Lạm phát là hiện tượng tăng giá liên tục của hàng hóa và dịch vụ trong một khoảng thời gian dài, đồng thời gây ra sự mất giá của đơn vị tiền tệ trong nền kinh tế. Thông thường, một đơn vị tiền tệ của một quốc gia có thể mua được một đơn vị hàng hóa. Tuy nhiên, khi lạm phát xảy ra, một đơn vị tiền tệ đó sẽ không còn đủ để mua được một đơn vị hàng hóa nữa và sẽ cần phải sử dụng nhiều hơn đơn vị tiền tệ để mua hàng.

Ví dụ, trong điều kiện bình thường, một chiếc bánh mì có thể được mua với giá 10.000 VNĐ. Nhưng khi lạm phát xảy ra, để mua một chiếc bánh mì đó, người tiêu dùng sẽ phải chi ra 20.000 VNĐ hoặc nhiều hơn nữa. Điều này gây ra sự khó khăn cho người tiêu dùng và ảnh hưởng đến nền kinh tế của một quốc gia.

Phân loại lạm phát

Hiện nay, Lạm phát được chia thành 3 mức độ như sau:

• Lạm phát tự nhiên: 0 – dưới 10%
• Lạm phát phi mã: 10% đến dưới 1000%
• Siêu lạm phát: trên 1000%

So sánh Lạm Phát và Giảm Phát

Để hiểu được lạm phát và giảm phát là gì chúng ta hãy cùng tham khảo bảng so sánh sau.

Tiêu Chí	Lạm Phát	Giảm Phát
Khái niệm	Lạm phát được hiểu đơn giản là hình thức giá cả hàng hoá, dịch vụ tăng liên tục theo thời gian và sự mất giá của đồng tiền.	Giảm phát là sự suy giảm của mặt bằng giá cả. Hay có thể hiểu, thiểu phát là sự giảm lạm phát.
Bản chất	Sự tăng giá, chênh lệch cung – cầu của giá cả hàng hoá, dịch vụ	Sự hạ thấp giá cả
Nguyên nhân	– Do nhu cầu tiêu dùng của thị trường tăng/thay đổi – Do chi phí tăng lên trong sản xuất của các doanh nghiệp – Lượng cung cấp tiền lưu thông trong nước tăng…	Sự suy giảm của nhu cầu tiêu dùng

Lạm phát là gì? Các quy định và thực trạng lạm phát ở Việt Nam

Quy định về lạm phát

Theo Điều 3 của Luật Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, có một số quy định liên quan đến lạm phát như sau:

1. Ngân hàng Nhà nước sẽ đưa ra chỉ tiêu lạm phát hàng năm và trình Chính phủ quyết định và thực hiện.
2. Chính phủ sẽ trình Quốc hội quyết định chỉ tiêu lạm phát hàng năm.
3. Quốc hội sẽ thông qua việc quyết định chỉ số giá tiêu dùng và giám sát việc thực hiện chính sách tiền tệ quốc gia để quyết định chỉ tiêu lạm phát hàng năm.
4. Chính sách tiền tệ quốc gia là các quyết định về tiền tệ ở tầm quốc gia của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền bao gồm quyết định mục tiêu ổn định giá trị đồng tiền biểu hiện bằng chỉ tiêu lạm phát, quyết định sử dụng các công cụ và biện pháp để thực hiện mục tiêu đề ra.
5. Bộ Tài chính chủ trì và phối hợp với các bộ, cơ quan có liên quan xây dựng và trình Chính phủ quyết định chính sách và giải pháp tài chính để kiềm chế và chống lạm phát hoặc thiểu phát trong nền kinh tế.
6. Từ những quy định này, ta thấy rằng chính phủ và các cơ quan nhà nước có trách nhiệm xây dựng và thực hiện các chính sách tiền tệ nhằm kiểm soát lạm phát, đảm bảo ổn định kinh tế và đời sống của người dân.

Thực trạng lạm phát ở Việt Nam hiện nay

Trong năm 2022, mặc dù mặt bằng giá cơ bản được kiểm soát, tuy nhiên, năm 2023 đối diện với áp lực lạm phát cao. Diễn biến giá cả hàng hóa, nguyên liệu trên thế giới đang giảm do tăng trưởng kinh tế toàn cầu chậm lại, nhưng rủi ro tăng trở lại vẫn khá cao do xung đột giữa Nga – Ukraine tiếp tục phức tạp. Ngoài ra, sự phục hồi kinh tế của Trung Quốc có thể kéo theo nhu cầu năng lượng gia tăng.

Tuy nhiên, kinh tế Việt Nam dự kiến ​​sẽ tiếp tục phục hồi trong năm 2023 nhờ tác động của các gói hỗ trợ thúc đẩy tăng trưởng cùng với nhu cầu tiêu dùng hàng hóa và dịch vụ tăng, đẩy giá cả hàng hóa lên cao. Vì vậy, công tác quản lý, điều hành giá trong thời gian tới cần tiếp tục được thực hiện thận trọng, chủ động và linh hoạt để đảm bảo kiểm soát tốc độ tăng giá tiêu dùng trong năm 2023.

<Đơn vị tính %>	Năm 2018	Năm 2019	Năm 2020	Năm 2021	Năm 2022
Lạm phát cơ bản tháng 12 so với tháng trước	0,09	0,68	0,07	0,16	0,33
Lạm phát cơ bản tháng 12 so với cùng kỳ năm trước	1,70	2,79	0,99	0,67	4,99
Lạm phát cơ bản bình quân năm so với năm trước	1,48	2,01	2,31	0,81	2,59

Mặc dù mặt bằng giá cơ bản được kiểm soát trong năm 2022, năm 2023 sẽ đối diện với áp lực lạm phát cao. Giá cả hàng hóa và nguyên liệu trên thế giới đang giảm do tăng trưởng kinh tế toàn cầu chậm lại, nhưng rủi ro tăng trở lại vẫn khá cao do xung đột giữa Nga – Ukraine tiếp tục phức tạp. Hơn nữa, sự phục hồi kinh tế của Trung Quốc có thể kéo theo nhu cầu năng lượng gia tăng.

Tuy nhiên, kinh tế Việt Nam dự kiến ​​sẽ tiếp tục phục hồi trong năm 2023 nhờ vào các gói hỗ trợ thúc đẩy tăng trưởng và nhu cầu tiêu dùng hàng hóa và dịch vụ tăng cao. Điều này có thể đẩy giá cả hàng hóa lên cao. Vì vậy, công tác quản lý, điều hành giá trong thời gian tới cần được thực hiện thận trọng, chủ động và linh hoạt để đảm bảo kiểm soát tốc độ tăng giá tiêu dùng trong năm 2023.

Nguyên nhân, ảnh hưởng và các biện pháp kiểm soát lạm phát?

Lạm phát là gì? Nguyên nhân lạm phát

• Lạm phát do cầu kéo

Khi nhu cầu của thị trường về một sản phẩm tăng cao, giá của sản phẩm đó sẽ tăng lên. Tuy nhiên, sự tăng giá của một sản phẩm sẽ ảnh hưởng đến giá của các mặt hàng khác, gây ra sự tăng giá của hầu hết các loại hàng hóa trên thị trường. Hiện tượng này được gọi là “lạm phát do cầu kéo”. Ví dụ điển hình ở Việt Nam là khi giá xăng tăng, giá cước taxi, giá thịt lợn và giá nông sản cũng tăng theo.

• Lạm phát do chi phí đẩy

Trong trường hợp thị trường giảm nhu cầu tiêu thụ cho một mặt hàng cụ thể, nhưng lại tăng lượng cầu cho mặt hàng khác và khi thị trường có người cung cấp độc quyền, giá cả chỉ có thể tăng mà không thể giảm (ví dụ như giá điện ở Việt Nam), giá của mặt hàng có lượng cầu giảm sẽ không giảm, trong khi mặt hàng có lượng cầu tăng sẽ tăng giá. Kết quả là giá chung của các mặt hàng sẽ tăng lên, gây ra hiện tượng lạm phát.

• Lạm phát do cầu thay đổi

Trong trường hợp thị trường giảm nhu cầu tiêu thụ cho một mặt hàng cụ thể, nhưng lại tăng lượng cầu cho mặt hàng khác và khi thị trường có người cung cấp độc quyền, giá cả chỉ có thể tăng mà không thể giảm (ví dụ như giá điện ở Việt Nam), giá của mặt hàng có lượng cầu giảm sẽ không giảm, trong khi mặt hàng có lượng cầu tăng sẽ tăng giá. Kết quả là giá chung của các mặt hàng sẽ tăng lên, gây ra hiện tượng lạm phát.

Ảnh hưởng của lạm phát đến kinh tế như thế nào?

• Ảnh hưởng đến sản xuất

Có thể thấy rằng lạm phát ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất trên nhiều khía cạnh, như đã đề cập ở trên. Lạm phát làm tăng giá của nhiều mặt hàng, là nguồn cung cho hoạt động sản xuất, dẫn đến việc tăng giá cả.

Tuy nhiên, đồng thời, lạm phát cũng mang đến nhiều lợi ích cho nhà cung cấp nguyên vật liệu. Những người này có thể cố gắng tích trữ thêm hàng hoá để đẩy giá lên và thu được lợi nhuận cao hơn, gây ra tình trạng tích trữ và dồn ép hàng hoá tăng giá.

• Đến thu nhập và việc làm

Do tác động của lạm phát, nhu cầu tiêu dùng của người dân sẽ tăng cao, cùng với đó là chi phí tiêu dùng. Thông thường, tiền lương của người lao động sẽ tăng tương ứng với mức tăng giá của hàng hoá và dịch vụ trên thị trường.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy rằng tiền lương của người lao động thường không thể đáp ứng được tốc độ tăng giá của hàng hoá và dịch vụ. Vì vậy, để đáp ứng nhu cầu tăng lương, đặc biệt là theo tốc độ tăng giá, cần phải tăng lương cho người lao động.

Nếu lạm phát kéo dài, có thể gây rối loạn trên thị trường lao động, tạo ra khoảng cách lớn giữa thu nhập và mức sống của người có thu nhập cao và người có thu nhập thp trong xã hội.

• Đến tăng trưởng kinh tế

Lạm phát mạnh thường được gây ra bởi cung kém hơn cầu. Vì vậy, để giảm tỷ lệ lạm phát, cần tăng cường sản xuất và kinh doanh để đảm bảo lượng cung ngang bằng hoặc thấp hơn một chút so với mức cầu. Việc này có thể được đạt bằng cách đẩy mạnh đầu tư vào các ngành công nghiệp, nông nghiệp và dịch vụ, giúp tăng sản lượng và cải thiện năng suất lao động. Ngoài ra, cần tăng cường năng lực cạnh tranh và đầu tư phát triển kinh tế để thu hút thêm vốn đầu tư, tạo ra nhiều việc làm và tăng thu nhập cho người dân, từ đó giảm tỷ lệ lạm phát.

Giải pháp kiểm soát lạm phát

• Giảm bớt lượng tiền mặt trong lưu thông:

Sự bơm tiền vào nền kinh tế quá mức sẽ dẫn đến giá trị của tiền mất giá. Do đó, cần ngừng việc bơm tiền vào nền kinh tế và giảm lượng tiền mặt trong nền kinh tế bằng cách tăng lãi suất tiền gửi ngân hàng hoặc tăng lãi suất chiết khấu để khuyến khích người dân gửi tiền vào ngân hàng. Việc này giúp hạn chế lạm phát và duy trì giá trị của tiền tệ.

• Thúc đẩy sản xuất kinh doanh:

Lạm phát mạnh thường xảy ra khi cung hàng hóa và dịch vụ thấp hơn nhu cầu của thị trường. Vì vậy, cần tăng cường sản xuất và kinh doanh để đảm bảo cung hàng hóa và dịch vụ đáp ứng được mức cầu hoặc thấp hơn một chút so với mức cầu để giảm tỷ lệ lạm phát. Việc tăng cường sản xuất và kinh doanh sẽ giúp ổn định giá cả và tăng trưởng kinh tế bền vững.

Kết luận

Chúng tôi cảm ơn bạn đã dành thời gian để đọc bài viết này. Hy vọng những chia sẻ của DULICHMIENBAC.INFO đã giúp bạn hiểu rõ hơn về khái niệm lạm phát và tình hình lạm phát hiện nay của đất nước chúng ta. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc hay câu hỏi nào liên quan đến chủ đề này, xin đừng ngần ngại để lại bình luận bên dưới. Chúc bạn một ngày tốt lành!